Giải thÃch 2 câu tục ngữ Lá»i nói gói và ng và Lá»i nói chẳng mất tiá»n sắm
[rule_3_plain]
Há»c247 gá»i Äến các em bà i vÄn mẫu Giải thÃch 2 câu tục ngữ Lá»i nói gói và ng và Lá»i nói chẳng mất tiá»n sắm dưá»i Äây nhằm giúp các em há»c sinh lá»p 7 có thêm nhiá»u ý tưá»ng má»i Äá» viết cho mình má»t bà i vÄn láºp luáºn giải thÃch hay hÆ¡n và Äạt ÄÆ°á»£c kết quả cao trong các bà i kiá»m tra. Cùng tham khảo nhé! Ngoà i ra, Äá» là m phong phú thêm kiến thức cho bản thân, các em có thá» tham khảo thêm bà i vÄn phân tÃch câu tục ngữ Có chà thì nên.
A. SÆ Äá» TÃM TẮT GỢI Ã
B. DÃN BÃI CHI TIẾT
I. MỠbà i
– Vá» trà và vai trò ngà y cà ng quan trá»ng cá»§a viá»c giao tiếp trong Äá»i sá»ng hà ng ngà y: là hoạt Äá»ng thưá»ng xuyên, thiết yếu cá»§a con ngưá»i.
– Giá»i thiá»u và trÃch dẫn 2 câu tục ngữ, ca dao: âLá»i nói gói và ngâ và âLá»i nói chẳng mất tiá»n sắm/Lá»±a lá»i mà nói cho vừa lòng sáchâ.
II. Thân bà i
1. Giải thÃch
– NghÄ©a Äen:
âLá»i nói gói và ngâ: lá»i nói có giá trá» lá»n, quý giá như gói và ng.
âLá»i nói chẳng mất tiá»n sắm, lá»±a lá»i mà nói cho vừa lòng nhauâ: lá»i nói là thứ không mất tiá»n sắm, không mất nhiá»u công sức, tiá»n bạc cÅ©ng có ÄÆ°á»£c nên cần lá»±a lá»i Äá» nói là m vừa lòng nhau (vừa lòng: Äẹp lòng, hà i lòng, có ấn tượng tá»tâ¦)
– NghÄ©a bóng:
Lá»i nói là thứ rất quý giá, cần ÄÆ°á»£c quý trá»ng Äúng mức.
Lá»i nói rất quý giá nhưng cÅ©ng là phương tiá»n giao tiếp, sinh hoạt hằng ngà y, người nào cÅ©ng có thá» sá» dụng ÄÆ°á»£c nên cần sá» dụng Äúng vá»i ná»i dung và hoà n cảnh Äá» tạo nên hiá»u quả giao tiếp tá»t nhất (chá»n lá»±a, tá» chức lá»i nói cho phù hợp vá»i ngưá»i nghe).
2. Vai trò cá»§a lá»i nói
– Äá» giao tiếp trong cuá»c sá»ng hằng ngà y; là phương tiá»n Äá» trao Äá»i những thông tin, tâm tư, tình cảmâ¦
– Lá»i nói cÅ©ng thá» hiá»n nhân cách cá»§a má»i con ngưá»i
Lá»i nói Äiá»m tÄ©nh, nhẹ nhà ng, ngôn ngữ trong sáng thưá»ng thá» hiá»n má»t con ngưá»i lá»ch sá»±, vÄn minh, có há»c thức, có vÄn hóaâ¦
Lá»i nói cá»c cằn, thô lá»â¦ thưá»ng thá» hiá»n má»t con ngưá»i thiếu vÄn hóa, thô thiá»nâ¦
– Câu tục ngữ và ca dao trên khẳng Äá»nh vai trò cá»§a lá»i nói và cách thức nói nÄng trong cuá»c sá»ng.
3. Là m như thế nà o Äá» sá» dụng lá»i nói Äúng má»±c, hiá»u quả?
– Trong giao tiếp phải bình tÄ©nh, cá»i má», suy nghÄ© kÄ© trưá»c lúc nói: cần phải nói gì, nói như thế nà o Äá» vừa Äạt ÄÆ°á»£c mục ÄÃch nói vừa là m ngưá»i nghe dá» tiếp thu.
– Phải hiá»u các nguyên tắc ứng xá» Äá» sá» dụng lá»i nói cho Äúng má»±c và Äạt hiá»u quả giao tiếp.
III. Kết bà i
– Khẳng Äá»nh giá trá» cá»§a 2 câu tục ngữ và ca dao: thá» hiá»n nháºn thức Äúng Äắn cá»§a dân gian vỠý nghÄ©a và vai trò cá»§a lá»i nói.
– Rút ra bà i há»c cho bản thân: cần hiá»u ÄÆ°á»£c vai trò quan trá»ng cá»§a lá»i nói và biết cách sá» dụng lá»i nói má»t cách hiá»u quả.
C. BÃI VÄN MẪU
Äá» bà i: Em hãy giải thÃch 2 câu tục ngữ Lá»i nói gói và ng và Lá»i nói chẳng mất tiá»n sắm
Gợi ý là m bà i:
1. Bà i vÄn mẫu sá» 1
Con ngưá»i chúng ta hÆ¡n loà i Äá»ng váºt á» chá» chúng ta biết dùng ngôn ngữ lá»i nói Äá» giao tiếp, Äá» bá»c lá» tình cảm vá»i Äá»ng loại. Thế nhưng lá»i nói không phải lúc nà o cÅ©ng mang ý nghÄ©a tá»t Äẹp mà nó Äôi lúc còn mang sức sát thương vô cùng mạnh mẽ. Vì thế mà dân gian ta má»i có câu rằng âLá»i nói chẳng mất tiá»n sắm/Lá»±a lá»i mà nói cho vừa lòng nhauâ hay âLá»i nói gói và ngâ Äá» khuyên con ngưá»i cẩn trá»ng trong lá»i Än tiếng nói cá»§a bản thân.
Tháºt váºy, 2 câu tục ngữ trên Äã Äúc kết vô cùng chÃnh xác vá» giá trá» cÅ©ng như tầm quan trá»ng cá»§a lá»i nói trong Äá»i sá»ng xã há»i. Lá»i nói có thá» ÄÆ°a con ngưá»i ta nên Äá»nh cao cá»§a danh vá»ng nhưng nó cÅ©ng có thá» giết chết má»t con ngưá»i chá» trong má»t tÃch tắc. Cả cuá»c Äá»i không biết chúng ta Äã gặp bao nhiêu ngưá»i, trải qua biết bao nhiêu cung báºc cá»§a cảm xúc và cách Äá» con ngưá»i ta nhá» vá» nhau nhiá»u nhất Äó chÃnh là cách ứng xá», cách nói nÄng. Hai câu tục ngữ trên tuy cách biá»u Äạt khác nhau song nó Äá»u có chung má»t ý nghÄ©a khuyên con ngưá»i nên hiá»u giá trá» cá»§a lá»i nói Äá» biết tôn trá»ng và không là m mất lòng nhau.
Con ngưá»i từ thuỠấu thÆ¡ Äã ÄÆ°á»£c cha mẹ dạy dá» từng tiếng nói. Khi Äó là lúc chúng ta hình thà nh những cÆ¡ sá» và ná»n tảng Äá» xây dá»±ng nên ngôn ngữ. Nhưng má»t Äứa trẻ không thá» là m chá»§ ÄÆ°á»£c hết lá»i nói cá»§a mình, nên chúng cần ÄÆ°á»£c cha mẹ dạy bảo Äá» nhìn nháºn ÄÆ°á»£c những lá»i hay ý Äẹp, Äiá»u nên nói và không nên nói. Khi lá»n dần, con ngưá»i ta ý thức ÄÆ°á»£c lá»i nói, biết ÄÆ°á»£c giá trá» cá»§a chúng và hiá»u rằng âLá»i nói gói và ngâ. Từng lá»i từng câu cá»§a chúng ta Äá»u có má»t trá»ng lượng nhất Äá»nh tác Äá»ng Äến má»i ngưá»i bao quanh. Như lúc bạn giáºn, má»t câu nói cá»§a bạn Äã thá» hiá»n rõ thái ÄỠấy. Khi bạn buá»n, lá»i nói không thá» mang sắc thái vui vẻ. ÄÆ¡n giản lá»i nói luôn có má»t giá trá» nhất Äá»nh dù bé nhá» hay bự lá»n. Váºy nên ông cha ta luôn rÄn dạy rằng: âUá»n lưỡi bảy lần hãy nóiâ nhằm giúp chúng ta suy nghÄ© trưá»c lúc phát ngôn Äá» là m sao chúng ta sá» dụng phương tiá»n giao tiếp má»t cách tá»t nhất
Cuá»c sá»ng hiá»n Äại, sức mạnh cá»§a ngôn luáºn ngà y cà ng phát triá»n mạnh mẽ. Má»t ngưá»i muá»n tham dự bầu cá» tá»ng thá»ng, há» cÅ©ng phải sá» dụng khả nÄng ngôn luáºn, ÄÆ°a ra những lá»i nói thuyết phục chúng dân. ChÃnh vì lá»i nói rất quan trá»ng nên má»i nưá»c luôn có bá» ngoại giao, nó chÃnh là Äại diá»n phát ngôn cá»§a má»t nưá»c Äá»i vá»i toà n thế giá»i. Hay ÄÆ¡n giản, má»t lá»i nói bình thưá»ng cá»§a các bạn cÅ©ng sẽ có ảnh hưá»ng mạnh mẽ, Äó có thá» là những lá»i nói khẳng khái cÅ©ng có thá» là lá»i dá»i trá lừa lá»c. Nếu bạn nói dá»i, lá»i nói ấy sẽ mất Äi giá trá» vá»n có cá»§a nó, ngược lại nếu “lá»i hay ý Äẹp” cà ng tÄng thêm giá trá» cá»§a nó. Và hÆ¡n hết lá»i nói sẽ cà ng tá»t Äẹp hÆ¡n nếu nó Äi Äôi vá»i viá»c là m. Moliere nói rằng:” Ngưá»i ta thưá»ng giá»ng nhau á» lá»i nói, chá» khác nhau á» viá»c là m”. Váºy nên má»i ngưá»i hãy há»c cách gắn kết lá»i nói và viá»c là m cá»§a mình và o là m má»t Äá» sá»ng ý nghÄ©a hÆ¡n.
Cách nói gây thiá»n cảm tá»t nhất Äó chÃnh là biết kÃnh trên nhưá»ng dưá»i, nói Äúng ngữ cảnh và tôn trá»ng ngưá»i nghe, không thô tục, không chợ búa. Nhiá»u ngưá»i cho rằng cách nói tá»t á» Äây có nghÄ©a là chá» biết nói những lá»i ngá»t ngà o Äá» ngưá»i nghe thấy vui thấy thÃch. Như thế lại không tá»t tháºm chà bạn sẽ mang tiếng là giả dá»i. Äiá»u quan trá»ng là chúng ta nên dùng câu từ Äúng thá»i Äiá»m biết chá» ra lá»i sai góp ý chân thà nh Äá» ngưá»i nghe sá»a chữa và hoà n thiá»n bản thân. Bá»i viá»c bạn quá khéo léo sẽ khiến ngưá»i khác hiá»u sai vá» con ngưá»i bạn và không mang tÃnh góp ý tÃch cá»±c. Äá» minh chứng cho viá»c lá»i nói chÃnh là cách Äá» rút ngắn khoảng cách giữa ngưá»i vá»i ngưá»i ta có thá» nói Äến Bác Há». Trong bà i tuyên ngôn Äá»c láºp cá»§a mình tại Quảng Trưá»ng Ba Äình và o nÄm 1945, thay vì cách dùng từ ngữ xa lạ giữa má»t ngưá»i Äứng Äầu Äất nưá»c vá»i dân chúng Bác Äã nhẹ nhà ng há»i âTôi nói Äá»ng bà o có nghe rõ không?â. Lá»i nói cá»§a Bác tuy rất giản dá» nhưng nó chứa Äá»±ng má»t sá»± quan tâm, xóa tan khoảng cách giữa vá» chá»§ tá»ch nưá»c vá»i nhân dân cần lao, thá» hiá»n sức mạnh cá»§a sá»± Äoà n kết má»t lòng giữa ngưá»i vá»i ngưá»i.
Trong cuá»c sá»ng hiá»n nay, lúc mà xã há»i ngà y má»t phát triá»n ngôn ngữ tiếng Viá»t cÅ©ng trá» nên phong phú hÆ¡n nhá» sá»± giao thoa vÄn hóa giữa các ná»n vÄn hóa. Thế nhưng có má»t sá» bá» pháºn nhất là giá»i trẻ Äang khiến cho tiếng Viá»t trá» nên xấu xà hÆ¡n. Bằng chứng là các bạn chá»i nhau, Än nói thô tục vá»i nhau…. Äiá»u Äó Äã vô tình khiến cho con ngưá»i trá» nên xấu xà hÆ¡n và xã há»i trá» nên thiếu nhân vÄn hÆ¡n. Vì thế tá»t nhất chúng ta nên cẩn trá»ng trong giao tiếp hà ng ngà y bằng cách hạn chế Än nói thô tục, tiếng âlóngâ, tôn trá»ng sá»± trong sáng cá»§a tiếng Viá»t.
Lá»i nói trong cuá»c sá»ng luôn là kim chá» nam cho hà nh Äá»ng. Chúng thá» hiá»n thái Äá» sá»ng cá»§a má»i ngưá»i. Vì váºy hãy giữ gìn giá trá» cá»§a lá»i nói, cÅ©ng chÃnh là xây dá»±ng má»t cuá»c sá»ng tá»t Äẹp.
2. Bà i vÄn mẫu sá» 2
Hằng ngà y con ngưá»i quan há» giao tiếp vá»i nhau bằng lá»i Än tiếng nói. Vì váºy, lá»i nói Äóng vai trò quan trá»ng trong viá»c khá»i tạo những má»i quan há» tá»t Äẹp, xây dá»±ng vÄn hóa giao tiếp cá»§a dân tá»c. Sá»m nháºn thức ÄÆ°á»£c Äiá»u Äó, ngay từ xưa ông bà ta Äã có câu: âLá»i nói gói và ngâ, Äá»ng thá»i cÅ©ng có câu: âLá»i nói chẳng mất tiá»n sắm/Lá»±a lá»i mà nói cho vừa lòng nhauâ. Äó cÅ©ng là lá»i nhắc nhá» má»i ngưá»i vá» giá trá» cá»§a lá»i nói và cÅ©ng là lá»i khuyên vá» cách sá» dụng lá»i nói là m sao cho ý nghÄ©a Äá» Äẹp lòng nhau.
Lá»i nói quả tháºt mang ý nghÄ©a cá»±c kỳ bự lá»n trong cuá»c sá»ng. Ngưá»i ta nói: âLá»i nói gói và ngâ, hiá»n nhiên không phải lá»i nói bá»c và ng trong Äó bá»i lá»i nói là cái vô hình không phải váºt thá» rõ rà ng mà có thá» bá»c chứa. Tuy nhiên lá»i nói ra có thá» chứa những ý nghÄ©a quý báu, Äáng quý hÆ¡n cả và ng bạc, váºt chất. Lá»i nói ra Äúng lúc, Äúng nÆ¡i mang ý nghÄ©a bự lá»n. Má»t lá»i khuyên ngÄn có lý, có tình có thá» giúp má»t con ngưá»i Äang sa và o những con ÄÆ°á»ng lầm lỡ quay Äầu lại, giúp há» Äi Äúng con ÄÆ°á»ng cá»§a mình, ÄÆ°a cuá»c Äá»i há» ra ánh sáng má»i. Má»t lá»i Äá»ng viên an á»§i cho những ngưá»i không may, vấp phải khó khÄn, bất hạnh trong cuá»c sá»ng giúp há» có thêm nghá» lá»±c Äá» vươn lên, thấy mình ÄÆ°á»£c quan tâm và hạnh phúc. Chẳng phải như váºy không quý hÆ¡n và ng bạc sao? Lá»i nói cÅ©ng gắn kết con ngưá»i vá»i nhau, nó là biá»u hiá»n cá»§a những tâm há»n Äẹp. Có những ngưá»i quý mến nhau, kết bạn chá» ÄÆ¡n thuần vì lá»i nói là như thế. Những lá»i nói ra trá» thà nh những câu nói bất há»§ Äi và o lá»ch sá» bá»i nó mang ý nghÄ©a sâu sắc, lá»n lao tác Äá»ng Äến xã há»i. Chẳng hạn như câu nói cá»§a Bác Há», Lê nin,…Chá» cần má»t câu nói ý nghÄ©a có thá» cứu vá»t hà ng triá»u ngưá»i lâm và o khá»§ng hoảng, ÄÆ°á»ng cùng. Từ Äó ta thấy ÄÆ°á»£c giá trá» bự lá»n cá»§a lá»i nói.
Vì sao ý nghÄ©a câu tục ngữ trên lại là má»t lá»i khuyên Äúng Äắn? Bá»i trong thá»±c tế, lá»i nói là công cụ cần thiết cá»§a con ngưá»i trong má»i tình huá»ng, hoà n cảnh nà o. Có thá» Äó là lá»i chà o há»i, lá»i cảm Æ¡n , lá»i má»i.. Không những thế lá»i nói tá»t Äẹp, cách thá» hiá»n ngôn từ khéo léo giúp con ngưá»i ÄÆ°á»£c lòng tất cả má»i ngưá»i, Äôi lúc có lợi cho bản thân mình. Lá»i nói khéo léo còn thá» hiá»n bản thân là má»t con ngưá»i có há»c, tế nhá» và tinh tế. Và lúc ta biết cách giao tiếp, ngôn ngữ trá» nên hữu dụng và Äẹp Äẽ biết nhưá»ng nà o. Khi ta nhắc Äến lá»ch sá», ta nhá» vá» sứ giả lá»i lạc má»t thá»i Mạc ÄÄ©nh Chi, ngưá»i có ngoại hình thấp bé, không ưa nhìn nhưng nhá» tà i Än nói cá»§a ông, ông ÄÆ°á»£c vua và các quan nưá»c giặc ná» phục không thôi. Như váºy, lá»i nói là thứ không sắm ÄÆ°á»£c bằng tiá»n những lúc có nó, ta có thá» dùng nó Äá» kiếm tiá»n. Giá»ng như những ngưá»i bán hà ng, sá» hữu thuáºt Än nói khéo léo thuyết phục ÄÆ°á»£c khách hà ng sắm sản phẩm , Äó chÃnh là nghá» thuáºt bán hà ng. Và lúc ngưá»i khác giúp Äỡ ta, ta cất tiếng cảm Æ¡n, thì lúc nà y lá»i nói chÃnh là thưá»c Äo giá trá» nhân phẩm cá»§a má»i ngưá»i.
Váºy ta nên là m những gì Äá» khéo léo trong cách cư xá»? Trưá»c hết ta nên rèn luyá»n vá»n ngôn ngữ cá»§a bản thân, Äá» nó trá» nên phong phú hÆ¡n, già u có hÆ¡n. Äiá»u quan trá»ng nhất là phải lá» phép vá»i ngưá»i lá»n tuá»i hÆ¡n mình. Sau Äó con ngưá»i má»i có thá» há»c cách giao tiếp, cách Än nói vá»i ngưá»i bao quanh. Thiết nghÄ© Äá» chúng ta có thá» cư xá» má»t cách khôn khéo thì không nên quá bá»ng bá»t ná»i cáu trưá»c má»t vấn Äá» nà o Äó chưa giải quyết ÄÆ°á»£c. Bên cạnh Äó, ta cần phê phán những kẻ không biết Än nói, luôn nói trúng không, ngại Äá»i ngoại giao tiếp. Hay những kẻ nói nhiá»u, nói dà i nhưng nói dại, hay phát ngôn má»t cách bừa bãi thiếu tế nhá». Ãng cha ta xưa cÅ©ng có câu: âUá»n lưỡi bảy lần hãy nóiâ cÅ©ng rÄn dạy chúng ta vá» cách cư xá» trong cuá»c sá»ng.
Cần tránh lá»i nói thô ká»ch, cá»c lá»c, há» hênh, vô phép bá»i những Äiá»u Äó tạo ra Äá»nh kiến xấu vá» phẩm chất cá»§a ta. CÅ©ng không nên dùng những từ ngữ quá bóng bẩy, kiêu kỳ bá»i mục ÄÃch giao tiếp không phải là sá»± ná» nang mà là sá»± Äá»ng tình quan Äiá»m, tình cảm cá»§a Äá»i tượng giao tiếp. Như thế, ta cần phải luyá»n cho mình má»t kỹ nÄng nói Äúng cách, giản dá», sáng suá»t, bình tÄ©nh và phù hợp vá»i những Äạo Äức xã há»i. Äiá»u nà y, ta nên há»c táºp á» Chá»§ tá»ch Há» Chà Minh, má»t ngưá»i có tác phong sá»ng giản dá» trong lá»i nói, bà i viết, Äá»i sá»ng thưá»ng ngà y và Äá»i sá»ng chÃnh trá». Và trên hết, cần tránh lá»i nói chen và o ngôn ngữ khác khi mà giao tiếp bằng tiếng Viá»t, Äây là lá»i sá»ng không tá»t Äang ÄÆ°á»£c giá»i trẻ phá» biến. Vì thế, nếu biết lá»±a lá»i mà nói thì ta sẽ già nh ÄÆ°á»£c tình cảm cá»§a má»i ngưá»i, khẳng Äá»nh ÄÆ°á»£c giá trá» cá»§a bản thân. Äá»ng thá»i, nói nÄng bằng tiếng Viá»t thuần túy cÅ©ng là cách giữ gìn những nét Äẹp cá»§a ngôn ngữ dân tá»c.
Nét Äẹp ngôn ngữ cá»§a dân tá»c Viá»t Nam là Ỡdân ca, ca dao, tục ngữ, thà nh ngữ. Trong câu nói: Lá»i nói gói và ng hay Lá»i nói chẳng mất tiá»n sắm, Lá»±a lá»i mà nói cho vừa lòng nhau, dân gian muá»n khuyên ta rằng: lá»i nói có giá trá» quyết Äá»nh phẩm chất, Äạo Äức cá»§a con ngưá»i ta và nhá» thế ta có ÄÆ°á»£c những má»i quan há» xã há»i là nh mạnh, tá»t Äẹp.
—–Mod Ngữ vÄn biên soạn và tá»ng hợp—–
Giải thÃch câu tục ngữ Chết trong còn hÆ¡n sá»ng Äục
884
Giải thÃch câu Än cây nà o rà o cây nấy
462
Chứng minh rằng nói dá»i có hại cho bản thân
451
Chứng minh tÃnh Äúng Äắn cá»§a câu Thuá»c Äắng dã táºt
512
Chứng minh rằng cần phải chá»n sách mà Äá»c
409
[rule_2_plain]
#Giáºi #thÃch #2 #cÃu #tác #ngá #Lái #nói #gói #vÃng #và #Lái #nói #chẳng #máºt #tián #sắm
Discussion about this post