Văn mẫu lớp 10: Chứng minh Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn 2 Dàn ý & 6 bài văn mẫu lớp 10

Văn mẫu lớp 10: Chứng minh Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn 2 Dàn ý & 6 bài văn mẫu lớp 10

[rule_3_plain]

Chứng minh Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn đem đến 6 bài văn mẫu siêu hay đạt điểm cao nhất của các bạn lớp 10. Qua 6 bài văn mẫu này các bạn có thêm nhiều gợi ý tham khảo, nắm vững tri thức căn bản, củng cố kỹ năng viết văn, mở mang vốn từ để biết cách viết bài văn hay cho riêng mình.

(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
Bình ngô Đại cáo là bản thiên cổ hùng văn quyết định của cả 1 tổ quốc, dân tộc, được đất trời, dân chúng chứng giám, là niềm kiêu hãnh của mọi lứa tuổi người dân Đại Việt về chiến công lẫy lừng, đánh đuổi ngoại xâm. Bình ngô Đại cáo xứng đáng được coi là tác phẩm chính luận tuyệt vời nhất của văn chương thời gian Trung Đại. Vậy sau đây là 6 bài văn mẫu chứng minh Đại cáo Bình ngô là áng thiên cổ hùng văn, mời các bạn cùng đón đọc nhé.
Chứng minh Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng vănDàn ý Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng vănBình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn – Mẫu 1Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn – Mẫu 2Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn – Mẫu 3Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn – Mẫu 4
Dàn ý Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn
Dàn ý số 1
I. Mở bài
– Giới thiệu tác giả Nguyễn Trãi: Là người hùng dân tộc danh nhân bản hóa toàn cầu, là thi sĩ, nhà văn kiệt xuất.
(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
– Khái quát về tác phẩm: Hoàn cảnh có mặt trên thị trường, nhận xét chung về bài cáo – là áng thiên cổ hùng văn, là bản tuyên ngôn độc lập thứ 2 của dân tộc.
II. Thân bài
1. Gicửa ải thích thế nào là áng thiên cổ hùng văn
– Là áng văn hùng tráng được lưu truyền lại tới muôn thuở
– Trước Bình Ngô đại cáo, đã có những áng văn chính luận tuyệt vời như “Chiếu dời đô”, “Hịch tướng sĩ”, mà tới Bình Ngô đại cáo thuộc tính hùng tráng được trình bày thâm thúy hơn cả bởi trị giá nội dung tư tưởng và nghệ thuật nhưng mà nó trình bày
2. Chứng minh Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn
a. Nhan đề.
– Đại cáo là thể văn chính luận được vua chúa, thủ lĩnh dùng để ban bố, tuyên ngôn những sự kiện trọng đại cho người đời biết bằng những lời lẽ sắt đá, lí luận sắc bén, kết cấu chặt chẽ.
– Bình Ngô: Dẹp yên giặc Minh
– Đại cáo bình Ngô là bài cáo có ý nghĩa trọng đại của tổ quốc ban bố rộng khắp về việc đánh đuổi giặc Minh, giành lại độc lập, chủ quyền của dân tộc.
→Nhan đề tác phẩm gợi ý nghĩa long trọng, thiêng liêng
b. Quy mô, dung lượng
– Đây là áng văn có quy mô béo với dung lượng dài gồm 4 phần được phân chia rõ ràng, chi tiết.
– Mỗi phần lại mang những nội dung trọng điểm chi tiết: phần 1 – luận đề chính nghĩa, phần 2 – vạch rõ tội ác đối phương, phần 3 – giai đoạn chinh phạt khó khăn và tất thắng của cuộc khởi nghĩa, phần 4 – tuyên bố chiến quả khẳng định sự nghiệp chính nghĩa
(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
→Trước Đại cáo bình Ngô chưa có 1 áng văn chính luận nào có quy mô béo như thế.
c. Nội dung, tư tưởng.
– Tư tưởng béo lao xuyên suốt chiều dài tác phẩm là tư tưởng “nhơn nghĩa”. Tư tưởng vừa có sự kế thừa của Nho giáo, vừa có sự mở mang và thông minh với 2 nội dung “yên dân” và “trừ bạo”. Từ trước cho đến nay, chưa 1 người nào phát hiện và phát biểu 1 cách hùng hồn và rõ ràng tư tưởng này như Nguyễn Trãi.
– Lời tuyên bố hùng hồn, sắt đá về độc lập, chủ quyền của dân tộc qua rất nhiều bình diện (nền văn hiến, bờ cõi, phong tục, lịch sử, tuấn kiệt)
+ Gọi vua Đại Việt là “Đế’, đặt các triều đại của Đại Việt sánh ngang với các triều đại của Trung Hoa trình bày niềm kiêu hãnh tự trọng dân tộc
+ So với “Nam quốc giang san” bản tuyên ngôn độc lập trước tiên của nước ta, đại cáo bình Ngô vừa có sự kế thừa, vừa có sự mở mang: kế thừa các nhân tố về phong vựa, bờ cõi, cách gọi các vua nước Việt là “đế”, mở mang, tăng trưởng ở các nhân tố nền văn hiến, phong tục, lịch sử, tuấn kiệt và tất cả những nhân tố này ko cần tới sự định đoạt của “thiên thư” nhưng mà do chính con người thiệt lập.
→Là bản tuyên ngôn hùng tráng và đầy đủ nhất về độc lập và chủ quyền dân tộc
– Thái độ phẫn nộ trước những tội ác mọi rợ của đối phương.
+ Chúng dùng luận điệu bịp bợm để cướp nước, khủng bố ám toán người dân không có tội, bóc lột thuế khóa vơ vét sản vật, phá hoại môi trường xoá sổ sự sống, phá hoại sản xuất bóc lột sức lao động.
+ Nỗi đớn đau, xót xa, uất hận, căm tức của quần chúng trước những tội ác đấy
→Là bản cáo trạng hùng hồn, sắt đá về tội ác đối phương.
(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
– Tình yêu non sông và 1 lòng đấu tranh chống giặc Minh của Lê Lợi, của nghĩa binh Lam Sơn và quần chúng
+ Lê Lợi là người người hùng áo vải, hợp lí tưởng, hoài bão béo lao và là vong hồn của trận đánh.
+ Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đầy khó khăn nhưng mà hào hùng, vang dội của dân tộc, khí thế như vũ bão và cách xử sự đầy nhân bản của dân tộc.
+ Sự thất bại thảm hại, điếm nhục, ê chề của giặc
→Niềm kiêu hãnh, tự trọng dân tộc thâm thúy
d. Rực rỡ nghệ thuật
– Lập luận chặt chẽ, sắt đá đầy thuyết phục: Đi từ cơ sở lí luận của tư tưởng nhơn nghĩa và chân lí về độc lập chủ quyền soi chiếu vào thực tế sự bất nhân, gian ác của giặc Minh và cuộc khởi nghĩa khó khăn nhưng mà hào hùng của dân tộc và rốt cục đi tới kết luận địch phi chính nghĩa, ta chính nghĩa.
– Các lí lẽ sắc bén, chứng dẫn thuyết phục: Chứng minh về chủ quyền độc lập của dân tộc bằng những chứng dẫn thuyết phục (văn hiến, bờ cõi, phong tục, lịch sử, tuấn kiệt), nói về tội ác của giặc (tội ác khủng bố, ám toán, hủy diệt môi trường, phá hoại sản xuất, bóc lột sức lao động,…),…
– Giọng điệu hào hùng, sắt đá, hùng tráng.
– Sử dụng cách nói đầy hình ảnh: Nướng thứ dân, vùi con đỏ, Trúc lam sơn ko ghi hết tội, đánh 1 trận sạch ko kình ngạc, đánh 2 trận tan tác chim muông,…
– Câu văn ngắn dài, biến hóa linh động lúc thì sắt đá luận tội khi lại hào hùng truyền tụng, khẳng định dứt khoát, quyết liệt
– Sử dụng các thủ pháp nghệ thuật liệt kê, cường điệu, đối lập để trình bày những lập trường, ý kiến của tác giả.
III. Kết bài
– Khẳng định lại địa điểm của tác phẩm Đại cáo bình Ngô
– Thể hiện tầm vóc và địa điểm của Nguyễn Trãi qua tác phẩm.
Dàn ý số 2
1. Mở bài
– Nhắc tới những bản tuyên ngôn độc lập đầy hào hùng của dân tộc, chẳng thể ko nói đến Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi.
– Đây ko chỉ là bản Tuyên ngôn độc lập thứ 2 của dân tộc nhưng mà còn là áng thiên cổ hùng văn rực rỡ, giàu trị giá.
2. Thân bài
* Khái niệm “thiên cổ hùng văn”: Những bài văn cổ mang âm điệu hùng tráng, hào hùng viết về những vấn đề béo trong lịch sử dân tộc, được lưu truyền hàng nghìn 5 nay.
(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
* “Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn” bởi:
– Nội dung bài cáo là bản tổng kết, bá cáo người đời về thắng lợi của vua tôi nhà Lê.
– Lời tuyên bố độc lập chủ quyền của dân tộc Việt Nam.
– Khẳng định ý chí cố gắng bảo vệ chủ quyền của quần chúng ta trước đối phương đánh chiếm.
– Nghệ thuật bài cáo:
+ Ngòi bút chính luận trữ tình liên kết với lời văn biền ngẫu.
+ Sự chỉnh sửa giọng điệu 1 cách linh động.
+ Các giải pháp tu từ nghệ thuật và hệ thống từ ngữ được lựa chọn tinh tế.
=> Tạo vẻ trầm hùng trong cách trình bày của bài cáo.
* Phân tích chi tiết:
– Nguyễn Trãi khẳng định nhơn nghĩa chính là lí tưởng xuyên suốt cuộc khởi nghĩa: “Việc nhơn nghĩa… tuấn kiệt chẳng lẽ cũng có”.
– Lời cáo giác đầy sắt đá trước tội ác của giặc Minh: “Nướng thứ dân… ko rửa sạch mùi”.
– Trần thuật lại 1 cách ngắn gọn diễn biến của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn từ những ngày đầu dấy binh khởi nghĩa tới lúc trận đánh nổ ra: “Núi Lam Sơn dấy nghĩa… đang mạnh”; những thiếu thốn, khó khăn ban sơ “Lại ngặt vì… muốn tiến về biển Đông”; sự đối lập giữa hiện trạng của ta và của địch: Trong lúc ta “Đem đại nghĩa… nhơ để nghìn 5”, thắng lợi ở nhiều cuộc chiến quan trọng “Đinh Mùi tháng 9… cùng kế tự tử” thì quân giặc lại điếm nhục, ê chề “Gươm mài đá,… gió mây phải đổi”.
– Niềm vui sướng khôn cùng trước nền độc lập tự do của dân tộc, lời khẳng định nền độc lập của dân tộc Đại Việt: “Xã tắc từ đây… đổi mới”.
3. Kết bài
Khẳng định lại tính đúng mực của giám định “Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi là thiên cổ hùng văn”.
Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn – Mẫu 1
Nguyễn Trãi – người hùng dân tộc, danh nhân bản hóa toàn cầu, cùng lúc là nhà văn, thi sĩ kiệt xuất. Cuộc đời ông gắn liền với những sự kiện trọng đại như khởi nghĩa Lam Sơn, vụ án “Lệ Chi viên” cho đến nay vẫn còn là 1 khúc mắc béo trong lịch sử,… Đặc trưng, trong sự nghiệp sáng tác, ông đã để lại 1 tác phẩm được mệnh danh là “Bản Tuyên ngôn độc lập thứ 2” của dân tộc: Bình Ngô Đại cáo Có quan điểm cho rằng, đây là 1 áng “thiên cổ hùng văn”, khẳng định chân lý và sự thực hiển nhiên về vấn đề chủ quyền nước ta khi bấy giờ bằng những phép tắc và chứng dẫn hết sức chặt chẽ và đầy tính thuyết phục.
Ra đời 5 1427, Bình Ngô Đại cáo là bài báo cáo được viết bởi Nguyễn Trãi, thay lời Bình Định vương Lê Lợi, tuyên cáo nhằm xong xuôi cuộc kháng chiến chống nhà Minh, giành độc lập cho nước Đại Việt. “Thiên cổ hùng văn” là áng văn học hùng tráng lưu truyền muôn thuở và có trị giá lịch sử tối quan trọng. Trong văn chương Trung đại, đã có những áng văn cũng được viết bằng thể loại chính luận với mục tiêu trình tâu, báo cáo. Cho tới “Bình ngô Đại cáo”, được bình chọn là mang tính hùng tráng ở cả trị giá nhân đạo và trị giá nghệ thuật. Sử dụng “cáo” – thể loại văn học chính luận được dùng trong triều đình, mục tiêu để vua chúa ban bố những quyết định, sự kiện trọng đại với toàn bộ quần chúng, yêu cầu lời lẽ sắc bén, chứng dẫn đầy đủ, hợp tình cân đối, giàu sức thuyết phục. Trên cơ sở đấy, xét về thực tiễn và lý thuyết, “Bình Ngô Đại cáo phục vụ đủ tất cả mọi mặt lúc có ý nghĩa mang tầm tổ quốc, khẳng định chủ quyền của toàn dân tộc, chính thức đuổi giặc Minh ra khỏi lãnh thổ Đại Việt. “Bình Ngô” tức là đuổi hết được giặc Trung Quốc, khi bấy giờ là thời nhà Minh, sự kiện này được thông cáo cho toàn bộ nhân dân biết, cùng lúc chính thức công nhận “Đại Việt” là tổ quốc tự lực tự quyền. Như vậy, xét về dung lượng, đây là áng văn chính luận có quy mô béo nhất từ trước tới thời Lê, xét về nội dung, đây là dấu mốc lịch sử quan trọng hàng đầu, xứng đáng là 1 áng “thiên cổ hùng văn”, áng văn học oai hùng được trời đất chứng giám, lưu truyền cho con cháu muôn thuở.
(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
Bình Ngô Đại cáo là áng “thiên cổ hùng văn” về mặt tư tưởng. Tư tưởng nhơn nghĩa luôn là nguồn cảm hứng cũng như kim chỉ nam kiên cố trong sự nghiệp văn học của Nguyễn Trãi. Thơ văn của ông luôn có tính nhân đạo, xét tới cùng cũng là để chuyên dụng cho quần chúng, nêu cao ý thức con người, khao khát được dẹp loạn, bình trị người đời, quần chúng được sống ấm no, thanh bình:
Việc nhơn nghĩa cốt ở yên dânQuân điếu phạt trước lo trừ bạo
Nếu các bậc tiền bối đều lấy vua chúa, tướng soái làm mấu chốt của những vấn đề chính trị, triều đình thì Nguyễn Trãi đã nhìn trông thấy vấn đề 1 cách nói chung, dám lên tiếng 1 cách dõng dạc và khí khái, khẳng định trị giá của quần chúng trong công cuộc bình người đời. “Việc nhơn nghĩa” nằm ở chỗ quần chúng được thuận hòa, no đủ, quần chúng sống yên ổn ắt sẽ tăng trưởng kinh tế, xã hội,… Đề cao trị giá quần chúng, trị giá con người, Nguyễn Trãi trình bày ý thức nhơn nghĩa, tư tưởng tân tiến, cái nhìn khách quan, nhìn xa trông rộng, hướng đến quần chúng để xây dựng mấu chốt chính quyền, khẳng định tầm quan trọng của tập thể với sự tồn vong của dân tộc.
Không phải trùng hợp nhưng mà “Bình Ngô Đại cáo” được coi là bản tuyên ngôn độc lập thứ 2 của dân tộc. Nguyễn Trãi đã tuyên bố 1 cách hùng hồn về độc lập và chủ quyền dân tộc trên mọi góc cạnh, từ bờ cõi, văn hiến, phong tục tập quán, bề dày lịch sử,…
Như nước Đại Việt ta từ trướcVốn xưng nền văn hiến đã lâuNúi sông lãnh thổ đã chiaPhong tục Bắc Nam cũng khácTừ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lậpCùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế 1 phươngTuy mạnh yếu có khi không giống nhauSong tuấn kiệt thời nào cũng có.
Nguyễn Trãi gọi nước ta là “nước Đại Việt” để khẳng định chủ quyền dân tộc. Đối lập với thủ đoạn muốn biến nước ta biến thành 1 quận của quân Minh, ông dõng dạc tuyên bố Đại Việt là 1 “nước”, 1 tổ quốc độc lập, có “nền văn hiến đã lâu”, có bờ cõi được xác định “sông núi lãnh thổ đã chia”, có “phong tục Bắc Nam”,… Đặc trưng, tác giả gọi những bậc vua chúa của Đại Việt là “Đế”, sáng ngang với các triều đại của đế quốc Trung Hoa, trình bày niềm kiêu hãnh, tự trọng của dân tộc. Tác giả đặt Đại Việt ngang hàng với Trung Quốc vừa là lời khẳng định rắn chắc về lãnh thổ bất khả xâm phạm, vừa khôn khéo công kích, lên án sự xâm lăng vô căn cứ của giặc phương Bắc. Nguyễn Trãi thay mặt Lê Lợi tuyên bố chính thức độc lập được xác lập, cùng lúc nói lên tâm cảnh của quần chúng, niềm kiêu hãnh của dân chúng lúc biến thành công dân của 1 nước độc lập. Tất cả các nhân tố, từ chủ quyền, tập quán, bản sắc dân tộc, những người hùng tuấn kiệt,… Đại Việt đều hoàn toàn có thể sánh vai với nước bạn Trung Quốc, ko có cớ gì Trung Quốc có quyền đánh chiếm và đô hộ nước ta.
Như vậy, “Bình Ngô Đại cáo” là văn kiện lịch sử chính thức khai sinh ra nước Đại Việt độc lập, có trị giá ngang với bản Tuyên ngôn độc lập hiện nay. Tính “thiên cổ hùng ca” trình bày ở giọng điệu sắt đá và lời khẳng định khí khái, cơ sở lập luận, chứng dẫn đầy đủ, quyết định 1 sự kiện trọng đại của lịch sử, truyền đời cho con cháu đời sau về công dựng nước và giữ nước của lứa tuổi ông cha
“Bình Ngô Đại cáo” còn là lời cáo giác sắt đá về những tội ác tày đình của đối phương với toàn bộ dân tộc ta, qua đấy, tác giả truyền tụng vị lãnh tụ Lê Lợi anh minh, can đảm, kêu gọi quần chúng kết đoàn, hiếu trung với đất nước. Trước những hành động lọc lừa, dơ bẩn nhưng mà quân Minh đã làm, thái độ của Nguyễn Trãi tỏ rõ sự phẫn nộ, căm uất.
(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
Nhân họ Hồ chính sự phiền toái,Để trong nước lòng dân oán thù hận.Quân cuồng Minh thừa cơ gây hoạ,Bọn gian tà bán nước cầu vinh.Nướng thứ dân trên ngọn lửa ,Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ.Dối trời lừa dân đủ vô vàn kế,Gây binh kết oán thù trải 2 mươi 5.Bại nhơn nghĩa nát cả đất trời,Nặng thuế khóa sạch ko đầm núi.Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, ngán thay cá lớn thuồng luồng.Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khổ một nỗi rừng sâu, nước độc……Ai bảo thần nhân chịu được?
Tác giả ko ngần ngại liệt kê những tội ác của kẻ thù “bán nước cầu vinh”, “nướng thứ dân trên ngọn lửa “, ” vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ”, “dối trời lừa dân”, ép quần chúng xuống biển “mò ngọc”, bắt sản vật quý hiếm bất chấp nguy hiểm tới cả tính mệnh, “tàn hại cả giống côn trùng cây cối”, giết thịt chóc ko ghê tay, gây bao cảnh nhà tan cửa nát, trẻ mất cha, mẹ mất con, vợ mất chồng,… Những tội ác nhơ nhuốc đấy của kẻ thù, chẳng có nước sông nào tẩy rửa nổi, lòng dân bi đát ngút trời. Thực tại non sông khi đấy lâm vào cảnh cơ cực, kinh tế kiệt quệ, kẻ thù ngang nhiên vơ vét, ám toán người dân, phá hủy khoáng sản tự nhiên, môi trường. “trúc Nam Sơn ko ghi hết tội”, ” nước Đông Hải ko rửa sạch mùi”, Nguyễn Trãi trình bày thái độ kinh tởm, lên án gay gắt những hành động man di, gian ác giặc Minh đã vơ vét nước ta. Đấy chính là động lực, là cơ sở gợi lên sự phẫn nộ của quần chúng, dấy lên ngọn lửa yêu nước, chuẩn bị đứng lên đánh đuổi quân xâm lăng.
“Bình Ngô Đại cáo” biến thành 1 bản hùng ca uy phong, lẫm liệt với những chiến công hiển hách nhưng mà quân và dân ta đã làm được. Trước hết, tác giả nêu rõ những sự thất bại ê chề, điếm nhục của giặc lúc hăm he xâm lăng bờ cõi Đại Việt:
Lưu Cung tham công nên thất bại,Triệu Tiết thích béo phải bại vong,Cửa Hàm Tử bắt sống Toa ĐôSông Bạch Đằng giết thịt tươi Ô MãViệc xưa phê chuẩn,Chứng cứ còn ghi
Hàng loạt những tội ác gắn với những cái tên cầm đầu quân xâm lăng như Lưu Cung, Triệu Tiết, Toa Đô, Ô Mã cộng với những vị trí, cột mốc ghi lại như Cửa Hàm Tử, sông Bạch Đằng. Liệt kê tương tự cốt để lên án sự bất nhân, vô cớ xâm lăng từ phía Trung Quốc, gợi lại những nỗi đau thương mất mát trong lòng người dân để từ đấy răn dạy, cảnh tỉnh quần chúng luôn 1 lòng kết đoàn đấu tranh chống giặc, trung thành với non sông, với triều đình. Tác giả cũng khẳng định sự kiêu hãnh với những chiến công hiển hách của người người hùng Lê Lợi, người người hùng áo vải đấu tranh quên thân mình vì độc lập, tự do của dân tộc. Lê Lợi cũng là người đã đề xướng cuộc khởi nghĩa Lam Sơn giành thắng lợi vang lừng. Ca ngợi Lê Lợi bằng những mĩ từ như “hào kiệt”, “sao buổi sớm” với tấm lòng cứu nước mãnh liệt, “đăm đăm muốn tiến về Đông” để tìm ra trục đường cứu giúp nhân dân, chỉnh sửa vận mệnh dân tộc. Nhắc tới Lê Lợi là nói đến vị chỉ huy hoài bão béo lao, khao khát được trừ ác giúp dân, chỉ huy cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đầy thiếu thống, nặng nhọc mà rốt cục vẫn giành chiến thắng vang dội. Thậm chí, lúc quân Minh bại trận rút về nước, Lê Lợi còn cấp cho ngựa đi đường bộ, cấp thuyền vượt biển về nước, trình bày tấm lòng nhân bản thâm thúy, mến thương con người, cầu tiến, cầu hòa bình, yên ấm. Lê Lợi chính là hình tượng người người hùng của quần chúng, kết tinh bởi tất cả những tư cách tốt đẹp và ý chí oai hùng của người dân Đại Việt.
Với những chứng dẫn chính xác, chi tiết, nêu thẳng mặt, vạch thẳng tên cùng lập luận chặt chẽ, lớp lang cùng cấu trúc 4 phần tuần tự, khẳng định nhơn nghĩa, độc lập dân tộc Đại Việt, cáo giác tội ác kẻ thù và tuyên bố độc lập giang sơn qua thắng lợi vang dội của cuộc khởi nghĩa, “Bình Ngô Đại cáo” xứng đáng biến thành bản “Thiên cổ hùng ca”. Xét trên bình diện lịch sử, đây là bản biên chép sử bằng văn chương đầy đủ, thuyết phục, thuật lại thực tế 1 cách khách quan, lột trần gương mặt điêu trá, ác độc của giặc Minh. Về bình diện văn chương, đây là áng văn chính luận được diễn ra cân đối với hệ thống luận điểm, luận cứ, luận chứng đủ đầy, ngắn gọn, súc tích. Các thủ pháp nghệ thuật liên kết thuần thục và linh động đã hình thành âm hưởng hoành tráng, hào hùng, đúng phong độ của 1 bản “đại cáo” được lưu truyền cho muôn thuở sau.
“Bình Ngô Đại cáo” đã và đang giữ được trị giá và tầm tác động qua các thế kỉ, khẳng định tài năng và ngòi bút vượt bậc của Nguyễn Trãi. Áng “Thiên cổ hùng văn” quyết định của cả 1 tổ quốc, dân tộc, được đất trời, dân chúng chứng giám, là niềm kiêu hãnh của mọi lứa tuổi người dân Đại Việt về chiến công lẫy lừng, đánh đuổi ngoại xâm. Đây xứng đáng được coi là tác phẩm chính luận tuyệt vời nhất của văn chương thời gian Trung Đại.
(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn – Mẫu 2
Nhắc tới những bản tuyên ngôn độc lập đầy hào hùng của dân tộc, chúng ta chẳng thể ko nói đến Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi. Tác phẩm ko chỉ được coi là bản Tuyên ngôn độc lập thứ 2 của dân tộc nhưng mà còn là áng thiên cổ hùng văn hết sức rực rỡ, giàu trị giá trong nền văn chương Việt Nam khái quát và văn chương trung đại nói riêng.
Trước hết, ta cần hiểu “thiên cổ hùng văn” là những bài văn cổ mang âm điệu hùng tráng, hào hùng có nội dung viết về những vấn đề béo trong lịch sử dân tộc đã được lưu truyền từ nghìn đời nay. Nói Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn bởi nội dung bài cáo là bản tổng kết, bá cáo người đời về thắng lợi của vua tôi nhà Lê trước giặc Minh gian ác, lời khẳng định độc lập chủ quyền của dân tộc Việt Nam và ý chí cố gắng bảo vệ chủ quyền của quân dân ta trước đối phương đánh chiếm. Không chỉ vậy, Đại cáo bình Ngô là áng văn được kết tinh dưới ngòi bút chính luận trữ tình của Nguyễn Trãi với lời văn biền ngẫu cùng sự chỉnh sửa giọng điệu linh động, các giải pháp tu từ nghệ thuật và hệ thống từ ngữ được lựa chọn hết sức thuần thục,… đã hình thành vẻ trầm hùng trong cách trình bày của bài cáo.
Thật vậy, bài Bình Ngô đại cáo chính là bài văn tổng kết lại 1 cách ngắn gọn nhất cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do chủ tướng Lê Lợi chỉ huy, xuyên suốt tác phẩm là niềm kiêu hãnh, tự trọng dân tộc thâm thúy. Trước hết, Bình Ngô đại cáo đã khẳng định nhơn nghĩa chính là lí tưởng xuyên suốt cuộc khởi nghĩa và lời khẳng định Việt Nam là dân tộc có nền văn hiến lâu đời:
Việc nhơn nghĩa cốt ở yên dânQuân điếu phạt trước lo trừ bạoNhư nước Đại Việt ta từ trướcVốn xưng nền văn hiến đã lâuNúi sông lãnh thổ đã chiaPhong tục Bắc Nam cũng khácTừ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lậpCùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên hùng cứ 1 phươngTuy mạnh yếu có khi không giống nhauSong tuấn kiệt thời nào cũng có.
Mỗi câu thơ vang lên đều ẩn chứa trong đấy niềm kiêu hãnh, lời khẳng định cứng ngắc về tư tưởng nhơn nghĩa gắn với việc yên dân trừ bạo. Kế bên việc khẳng định nhơn nghĩa chính là đem lại cuộc sống hạnh phúc cho quần chúng, vì quần chúng, tác giả còn khẳng định các nhân tố xác định chủ quyền dân tộc: Nền văn hiến lâu đời, lãnh thổ bờ cõi, phong tục tập quán, lịch sử riêng, triều đại riêng và “tuấn kiệt chẳng lẽ cũng có”. Nguyễn Trãi còn đặt Đại Việt trong thế đối sánh ngang hàng với tất cả quốc gia phong kiến béo ở phương Bắc. Điều này cũng đã trình bày sự tự tinh thần về còn đó độc lập, chủ quyền của dân tộc vừa trình bày niềm kiêu hãnh đối với truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của quần chúng.
Tiếp sau những lời văn ngập tràn niềm xúc động, kiêu hãnh trước trang lịch sử vang dội của dân tộc là lời cáo giác đầy sắt đá của tác giả trước tội ác của giặc Minh:
Nướng thứ dân trên ngọn lửa ,…………Bẩn thỉu thay, nước Đông Hải ko rửa sạch mùi.
Tất cả những tội ác man di nhất của đối phương được Nguyễn Trãi gây ra đối với quần chúng ta, những hình ảnh “nướng thứ dân, vùi con đỏ, gây binh kết oán thù…” đã cho thấy sự gian ác của chúng nhằm hủy diệt đồng bào ta. Chúng ko chỉ ác nghiệt lúc tra tấn về mặt thân xác, chém giết thịt thảm sát dân ta 1 cách ko tiếc thương nhưng mà chúng còn tham lam vô độ, ra công cướp phá, vơ vét khoáng sản tự nhiên của nước ta, đặt ra cho chúng ta những loại thuế khóa hết sức nặng nề. Những tội ác của giặc Minh nhiều không tính xiết và gây ra những hậu quả hết sức nghiêm trọng tới kinh tế “tan tác cả nghề canh cửi”, môi trường thiên nhiên “bắt chim trả”, “bẫy hươu đen”, “tàn hại cả giống côn trùng cây cối”, cuộc sống quần chúng thê thảm “nheo nhóc thay kẻ góa bụa cơ cực”… Bằng cách sử dụng hình ảnh “trúc Nam Sơn”, “nước Đông Hải” là những sự vật thiên nhiên hết sức, bất tận, tác giả đã khẳng định tội ác của lũ giặc cướp nước và bán nước là chẳng thể kể xiết làm cho trời đất chẳng thể dung thứ, thần nhân chẳng thể chịu được. Đấy cũng chính là lí do khiến chúng ta phải cầm vũ khí, đứng lên chống lại đối phương xâm lăng.
Và diễn tiến giai đoạn cuộc khởi nghĩa Lam Sơn cũng được Nguyễn Trãi thuật lại 1 cách đầy ngắn gọn qua những câu văn biền ngẫu dài ngắn không giống nhau:
Núi Lam sơn dấy nghĩaChốn hoang dại nương mìnhNgẫm thù béo há đội trời chungCăm giặc nước thề ko cùng sốngĐau lòng nhức óc, chốc đà mười mấy 5 trờiNếm mật nằm gai, há phải 1 2 tối ngày.Quên ăn vì giận, sách lược thao suy xét đã tinh,Ngẫm trước cho đến nay, lẽ hưng vong ngần ngừ càng kỹ.Những trăn trở trong cơn chiêm bao,Chỉ băn khoăn 1 nỗi đồ hồiVừa lúc cờ nghĩa dấy lên,Chính khi kẻ thù đang mạnh
Lời xưng “Ta đây” là lời nhân danh của chủ tướng Lê Lợi làm cho bài cáo như 1 lời tự bày tỏ cực kỳ chân tình của vị tướng chỉ huy cuộc khởi nghĩa Lam Sơn về những ngày đầu cuộc khởi nghĩa, với những trăn trở, lo âu trước vận nước đang ở thế nghìn cân treo sợi tóc, đớn đau trước cảnh giặc Minh hoành hành tai ngược đang từng ngày thảm sát dân ta mọi rợ, nỗi giận cứ thế dâng lên ngút trời,… Qua đây, ta cũng thấy được tấm lòng yêu nước thương dân, tâm sự, nỗi lòng sâu kín của Lê Lợi – vong hồn của trận đánh giành độc lập tự do cho quần chúng. Và cũng qua những dòng văn của Nguyễn Trãi, tất cả những khó khăn, thiếu thốn ban sơ của trận đánh cứ dần hiện rõ trước mắt người đọc:
Lại ngặt vì:Tuấn kiệt như sao buổi sớm,Nhân tài như lá mùa thu,Việc bôn tẩu thiếu kẻ đỡ đần,Nơi duy ác hiếm người luận bàn,Tấm lòng cứu nước, vẫn đăm đăm muốn tiến về Đông,Cỗ xe cầu hiền, thường chăm chăm còn dành phía tả.
Sự đối lập giữa 1 bên là sự béo mạnh của giặc với 1 bên là lực lượng yếu mỏng của ta lúc hào kiệt ít oi “như sao buổi sớm”, thiên tài thiếu thốn như “lá mùa thu”; có lúc thiếu thốn về lương thực, có lúc lại bị bủa vây,… tất cả những điều này đã cho thấy sự gian truân, đau khổ của quần chúng ta trong những ngày đầu đánh giặc. Đó vậy mà, vượt lên trên tất cả:
(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
Khi Linh Sơn lương hết mấy tuần,Khi Khôi Huyện quân ko 1 đội.Trời thử lòng trao cho mệnh béoTa gắng trí giải quyết gieo neo.Nhân dân 4 cõi 1 nhà, dựng cần trúc ngọn cờ phấp phớiTướng sĩ 1 lòng phụ tử, hoà nước sông chén rượu ngọt ngào.Thế trận xuất kỳ, lấy yếu chống mạnh,Dùng quân phục kích, lấy ít địch nhiều.
Với sự đồng lòng của tướng soái, quần chúng và ý chí bất khuất, chiến lược đúng mực cùng cự chỉ đạo tài tình của vị tướng Lê Lợi, chúng ta vẫn vượt lên mọi gian truân, dần xây dựng lực lượng lớn mạnh làm nên những thắng lợi lịch sử, làm cho giặc Minh phải khiếp sợ. Trong bài cáo này, tác giả Nguyễn Trãi chỉ trần thuật lại ngắn gọn, hàm súc 1 số trận đánh điển hình trong những công đoạn nhất mực:
Đem đại nghĩa để thắng ,Lấy chí nhân để thay hung bạo.Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật,Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay.Sĩ khí đã hăngQuân thanh càng mạnh.Trần Trí, Sơn Thọ nghe hơi nhưng mà bạt vía,Lý An, Phương Chính, nín thở cầu tháo thân.Thừa thắng ruổi dài, Tây Kinh quân ta chiếm lại,Tuyển binh tiến đánh, Đông Đô đất cũ thu về.Ninh Kiều máu chảy thành sông, tanh trôi vạn dặmTốt Động thây chất đầy nội, nhơ để nghìn 5.(…)
Tất cả những địa danh, ko khí trận đánh hết sức tàn khốc đã được Nguyễn Trãi nhắc lại 1 cách hết sức ấn tượng. Bằng cách nói thổi phồng, cường điệu, tác giả đã cho thấy sự thất bại điếm nhục ê chề của giặc và ko khí thắng trận của ta qua 2 trận đánh Ninh Kiều và Tốt Động. Dấu ấn của cuộc chiến Chi Lăng – Xương Giang cũng được tác giả dồn hết nhiệt huyết, tài năng để trần thuật cho người đọc:
Đinh mùi tháng 9, Liễu Thăng đem binh từ Khâu Ôn kéo lạiNăm đấy tháng mười, Mộc Thạnh chia đường từ Vân Nam tiến sang.Ta trước đã điều binh thủ hiểm, chặt mũi đi đầuSau lại sai tướng chẹn đường, tuyệt nguồn lương thựcNgày mười 8, trận Chi Lăng, Liễu Thăng thất thếNgày 2 mươi, trận Mã Yên, Liễu Thăng cụt đầuNgày hăm lăm, bá tước Lương Minh đại bại tử vongNgày hăm 8, thượng thư Lý Khánh cùng kế tự tử.
Quân giặc hung dữ của 2 tướng giặc giỏi nhất chỉ đạo nhằm tạo thế gọng kìm, đè bẹp quân dân ta, vậy mà do có sự phòng bị, bày binh bố trận có lí, ta đã phá tan kế hoạch của chúng để giành thế chủ động, thừa thắng xông lên. Rồi sau đấy là 1 loạt các thắng lợi khác được Nguyễn Trãi kể ra với giọng điệu hết sức hăm hở, vui tươi, kiêu hãnh trước sự đấu tranh quả cảm của quân dân ta.
Đọc những câu văn mô tả cảnh chiến trường, ta cũng như mường tưởng ra được quang cảnh khi bấy giờ với sự đối lập, tương phản kha khá rõ ràng giữa 1 bên là khí thế áp đảo của ta với tâm thế tự tin của người thắng lợi dâng cao với 1 bên là sự hèn mạt, điếm nhục, ê chề của đối phương:
Gươm mài đá, đá núi cũng mònVoi uống nước, nước sông phải cạn.Đánh 1 trận, sạch ko kình ngạcĐánh 2 trận tan tác chim muông.Cơn gió phệ trút sạch lá khô,Tổ kiến hổng sụt toang đê vỡ.Đô đốc Thôi Tụ lê gối dâng tờ tạ tội,Thượng thư Hoàng Phúc trói tay để tự xin hàng.Lạng Giang, Lạng Sơn, thây chất đầy đườngXương Giang, Bình Than, máu trôi đỏ nướcGhê gớm thay! Sắc gió mây phải đổi,
Thu ám thay! Ánh nhật nguyệt phải mờ Giả dụ với thắng lợi, hào khí của ta, tác giả như dụng giọng điệu kiêu hãnh hùng tráng thì đối với quân giặc, ông đặc thù sử dụng giọng điệu khinh bỉ, châm biếm. Và giọng văn cứ thế đan xen, chỉnh sửa 1 cách linh động để tới rốt cục, lúc xong xuôi bài cáo, Nguyễn Trãi chuyển sang giọng văn hiền hòa, chậm trễ, thong dong:
Xã tắc từ đây bền vữngGiang sơn từ đây đổi mới
Lời văn như ngập tràn thú vui mừng khôn cùng trước độc lập tự do của non sông, là sự khẳng định nền độc lập chủ quyền đáng thừa hưởng của dân tộc Đại Việt cùng lúc trình bày niềm tin cậy mãnh liệt trước sự thay da đổi thịt, sự béo mạnh của non sông.
Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn – Mẫu 3
Nguyễn Trãi để lại sự nghiệp văn chương khổng lồ, giàu trị giá cả về nội dung và nghệ thuật. Trong kho tàng tác phẩm đấy ta chẳng thể ko nói đến Bình Ngô đại cáo vốn được mệnh danh là áng thiên cổ hùng văn. Tác phẩm ko chỉ tuyệt vời về nội dung nhưng mà còn mang những rực rỡ về nghệ thuật.
Tác phẩm được viết bởi Nguyễn Trãi dưới sự lãnh đạo của chủ tướng Lê Lợi sau lúc quần chúng ta giành chiến thắng, đánh tan quân Minh xâm lăng. Văn bản được viết ra nhằm tuyên bố với toàn dân về việc xong xuôi chiến thắng vang dội chống quân đánh chiếm. Đây được coi là bản tuyên ngôn độc lập thứ 2 của dân tộc sau Nam quốc giang san. Cùng lúc tác phẩm cũng được bình chọn là áng thiên cổ hùng văn tức áng văn học hùng tráng được lưu truyền tới cả muôn thuở sau. Để biến thành 1 áng văn bất hủ muôn thuở tương tự kiên cố Bình Ngô đại cáo phải có nội dung tuyệt vời, lại cùng lúc phải có 1 văn pháp điêu luyện, tài 3. Chỉ lúc tụ hội đầy đủ 2 nhân tố đấy, thì mới xứng danh áng thiên cổ hùng văn.
Mở màn tác phẩm, lời văn hết sức sắt đá, dõng dạc, nêu lên luận đề nhơn nghĩa, luận đề này cũng chính là nhân tố chi phối tới nội dung toàn bài :
Việc nhơn nghĩa cốt ở yên dânQuân điếu phạt trước lo trừ bạo
Nhân huệ vốn là định nghĩa đạo đức của Nho giáo, để nói về đạo lí, cách xử sự và tình mến thương giữa con người với nhau. Ở đây Nguyễn Trãi ko chỉ tiếp nhận nhưng mà còn có sự tăng trưởng đạo lý đấy, tình mến thương phải được tiến hành bằng những hành động chi tiết: cốt ở yên dân, khiến cho quần chúng có cuộc sống yên ổn. Để tiến hành được điều đấy cần phải trừng phạt những kẻ tham tàn, bạo ngược, những thần thế hắc ám đã phá vỡ cuộc sống bình an của nhân dân. Như vậy, với Nguyễn Trãi, nhơn nghĩa xuất hành từ quần chúng, vì mến thương nhân dân, cùng lúc nhơn nghĩa còn gắn với lòng yêu hòa bình, từ đấy nhơn nghĩa chính là lòng yêu nước. Đây chính là điểm mới mẻ, tân tiến của Nguyễn Trãi.
Không ngừng lại ở đấy, Nguyễn Trãi còn đầy tự tin, khả năng khẳng định chủ quyền của dân tộc ta, ông ko chỉ khẳng định trên bình diện lãnh thổ bờ cõi, nhưng mà còn khẳng định ở những bình diện mang chiều sâu, thuộc về vốn văn hóa, truyền thống của mỗi dân tộc: Như nước Đại Việt ta từ trước/…/ Song tuấn kiệt chẳng lẽ cũng có. Ông sử dụng những từ ngữ cực kỳ xác thực: từ trước, vốn xưng, đã lâu, đã chia, cũng khác để khẳng định sự hiển nhiên, vốn có lâu đời của chân lí. Ông là người đã hoàn thiện quan niệm về tổ quốc, dân tộc, đây là 1 bước tiến chẳng phải bé so với bản tuyên ngôn độc lập trước đấy.
Trên cơ sở khẳng định chủ quyền của dân tộc, Nguyễn Trãi đã lột trần tội ác cũng như thủ đoạn xâm lăng của chúng. Ông đã thật tài tình lúc sử dụng các từ nhân, thừa cơ để lột trần luận điệu bịp bợm, giảo quyệt của chúng phù Trần diệt Hồ. Chúng lấy cớ phù Trần diệt Hồ nhưng mà thực tiễn là để đàn áp, vơ vét của nả, của nả của quần chúng ta. Chúng có những hành động hết sức mọi rợ: Nướng thứ dân trên ngọn lửa / Vùi con đỏ xuống hầm tai vạ; thu thuế nặng nề: Nặng thuế khóa sạch ko đầm túi, chúng ác nghiệt tới mức còn ko tha cho cả những sự vật vô tri: Tàn hại cả giống côn trùng cây cối,… Tội ác của chúng ko chỉ khiến quần chúng căm hờn nhưng mà trời đất cũng ko tha thứ. Đọc từng câu thơ ta cũng thấy xót xa cho thân phận của người dân lúc phải chịu đựng ách áp bức của giặc Minh. Bởi thế, những người hùng tuấn kiệt bấy giờ sao có thể bó tay đứng nhìn cảnh đồng bào ta phải đổ máu trước lũ giặc ngoại xâm. Người người hùng Lê Lợi phất cờ khởi nghĩa khi mà còn gặp muôn vàn gian truân, mà bằng sự kiên cường, óc suy đoán minh mẫn ông đã can đảm vượt qua mọi trở lực đấy. Nghĩa quân người hùng, can đảm tiến đánh những địa điểm không giống nhau khiến đối phương sức cùng lực kiệt. Giọng văn, nhịp độ đoạn thơ phát triển thành dập dồn, hứng khởi hơn bao giờ hết: Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật,/ Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay; Ninh Kiều máu chảy thành sông, tanh trôi vạn dặm/ Tốt Động thây chất đầy nội, nhơ để nghìn 5. Quân ta đã dành thắng lợi vang lừng, điểm sáng ở đây chính là thắng lợi dựa trên tư tưởng nhơn nghĩa: Đem đại nghĩa để thắng / Lấy chí nhân để thay hung bạo. Ta giành thắng lợi, ko xoá sổ đối phương tới cùng tận, nhưng mà vẫn chừa ra cho họ trục đường sống: Họ đã tham sống sợ chết, nhưng mà hoà hiếu thực bụng/ Ta lấy toàn quân là hơn, để quần chúng nghỉ sức/ Chẳng những mưu mẹo thần kì/ Cũng là chưa thấy lâu nay. Vì quần chúng nên mới khởi nghĩa, trong cuộc khởi nghĩa quần chúng cũng chính là lực lượng nòng cột. Tới lúc tha cho đối phương cũng để quần chúng nghỉ sức. Nhắc tới quần chúng với địa điểm quan trọng tương tự chỉ hiện ra trong tư tưởng của Nguyễn Trãi. Nhân dân là mấu chốt trong tư tưởng nhơn nghĩa của Nguyễn Trãi.
(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
Chấm dứt bài đại cáo là lời truyền tụng, là tiếng lòng hân hoan tuyên bố thắng lợi và khẳng định thuộc tính chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa: Xã tắc từ đây bền vững/ Giang sơn từ đây đổi mới/ Kiền khôn bĩ rồi lại thái/ Nhật nguyệt hối rồi lại minh.
Tác phẩm ko chỉ tuyệt vời ở nội dung nhưng mà còn rực rỡ về nghệ thuật. Tác phẩm được coi là áng văn chính luận mẫu mực, với bố cục chặt chẽ, lập luận sắc sảo. Để tạo tiền đề khai triển toàn thể tác phẩm, Nguyễn Trãi đã nêu luận đề nhơn nghĩa ngay lúc mở màn bài cáo, tiếp tới là lột trần tội ác của đối phương; buổi đầu kháng chiến gian khó và chiến thắng vang dội của ta; rốt cục là lời tuyên bố thắng lợi, khẳng định sự chính nghĩa của cuộc kháng chiến. Để làm nổi trội tội ác của giặc ông đã khôn khéo sử dụng nghệ thuật đối lập tương phản: Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, ngán thay cá lớn, thuồng luồng đối lập với Thằng há mồm, đứa nhe răng, máu mỡ bấy no nê chưa chán. Ngoài ra sử dụng những hình tượng giàu trị giá gợi tả, gợi cảm: Ác nghiệt thay, trúc Nam Sơn ko ghi hết tội,/ Bẩn thỉu thay, nước Đông Hải ko rửa sạch mùi. Để lột trần tội ác man di, hung ác của đối phương. Giọng văn thống thiết, đớn đau, xót xa lúc nói về thảm cảnh của quần chúng, khi sắt đá, mạnh bạo lúc cáo buộc đối phương.
Với sự tuyệt vời ở cả 2 bình diện nội dung và nghệ thuật, Bình Ngô đại cáo xứng đáng là “áng thiên cổ hùng văn” của muôn thuở. Tác phẩm là áng văn bất hủ về sức mạnh tự lực, tự cường của dân tộc trong giai đoạn tranh đấu chống lại quân xâm lăng, mang đến sự an yên, hạnh phúc cho quần chúng.
Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn – Mẫu 4
Nhắc đến Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi, người ta nhớ ngay tới 1 văn kiện lịch sử, 1 khúc tráng ca khải hoàn của 1 non sông đã trải qua những 2 mươi 5 đau khổ bởi ách đô hộ và chiến tranh chống giặc Minh. Tác phẩm là sự kết tinh của lòng yêu nước, ý chí đánh giặc bất khuất của 1 dân tộc phải sống trong những tháng ngày đau thương, khổ nhục nhưng mà hết mực quang vinh. Thế mà bài cáo đấy đã được nhà văn kiệt xuất Nguyễn Trãi viết bằng nghệ thuật chính luận đỉnh cao, bậc thầy nhưng mà ít tác phẩm cùng thể loại ở thời trung đại có được. Để rồi Bình Ngô đại cáo xứng đáng được gọi là áng “thiên cổ hùng văn”.
Áng “thiên cổ hùng văn” nghĩa là áng văn hùng tráng được lưu truyền tới cả ngàn đời. Để có được danh xưng đấy, kiên cố yêu cầu ở đấy phải là 1 tác phẩm văn học tuyệt vời cả về nội dung lẫn nghệ thuật. Cùng lúc cũng kể phải tới những trị giá lịch sử, tư tưởng lớn lao, có dấu ấn và ý nghĩa tới muôn thuở. Nhưng có nhẽ, 1 tác phẩm hay có thể lưu truyền tới được ngàn đời tương tự phải chạm tới được trái tim, xúc cảm của các lứa tuổi bao đời; phải có ý nghĩa tư tưởng béo lao thích hợp với mọi thời đại… Bình Ngô đại cáo là 1 áng văn bất hủ như thế.
Đã trải qua bao lăm 5, mà chắc hẳn dân tộc ta vẫn luôn kiêu hãnh lúc có 1 bản hùng văn nguy nga như Bình Ngô đại cáo. Tác phẩm đã khơi dậy lòng yêu nước, lòng tự trọng dân tộc, khát vọng hòa bình, ý chí quật cường trên trục đường tranh đấu bảo vệ non sông. Biết bao lăm xúc cảm nhưng mà Nguyễn Trãi đã để tràn lên ngòi bút. Có sự cương quyết, vững trãi trong lời bắt đầu trước tiên:
Việc nhơn nghĩa cốt ở yên dân,Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.
Nhân huệ vốn là 1 tư tưởng đạo Nho, trình bày cách hành xử tốt đẹp giữa người với người, không hề lạ lẫm. Nhưng 4 chữ yên dân, trừ bạo Nguyễn Trãi đã nâng nó lên 1 tầm cao mới, biến thành 1 lý tưởng xã hội, 1 đạo lý dân tộc tới muôn thuở. Đâu có phải ở ngay thời khắc đấy, giết thịt giặc Minh để trừ bạo ngược nhưng mà bất kỳ kẻ ngang tàng nào gây họa đều phải diệt trừ để quần chúng được sống yên ổn,, no đủ. Đó là nhơn nghĩa bắt nguồn từ “dân vi bản”. Cho nên, ngay ở khúc bắt đầu này mới thấy có cả niềm kiêu dũng, hiên ngang lúc khẳng định chủ quyền, độc lập dân tộc:
Như nước Đại Việt ta từ trước…Song tuấn kiệt chẳng lẽ cũng có.
Khí chất tự chủ được toát lên từ sự so sánh đầy mới mẻ nhưng mà tiền lệ chưa từng có. Nó có trị giá hiển nhiên ở bất kỳ thời khắc nào, cho bất kỳ dân tộc nào. Nhưng vào khi đấy, cách khẳng định chủ quyền với cường quốc bắc phương như thế là 1 đòn giáng chí mạng vào những kẻ đang thừa cơ gây họa đối với dân tộc ta.
Và còn có cả nỗi căm hận, uất nghẹn với tội ác tày đình của bè cánh cướp nước và bán nước. Làm sao chúng ta có thể quên những cảnh tượng đầy ám ảnh:
Nướng thứ dân trên ngọn lửa hung tànVùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ
Suốt 2 mươi 5 bại nhơn nghĩa, nát cả đất trời, từ con người thậm chí tới loài côn trùng cây cối cũng đều bị thảm sát thương tâm. Tội ác đấy nước Đông Hải ko rửa sạch mùi, trúc Nam Sơn ko ghi hết tội, muôn thuở bằng chứng còn ghi. Mỗi cảnh người, cảnh nhà, cảnh non sông đều toang hoang dưới lưỡi lê của loài khát máu… Làm sao chúng ta quên? Nguyễn Trãi như chạm vào nỗi đau nhức nhói tới tận tim gan, xương tủy, nhưng mà hiển nhiên trông thấy biết bao đối phương, đâu chỉ giặc Minh trong suốt chiều dài lịch sử giữ nước cũng đều mang chân tướng của những kẻ bạo tàn. Thành ra nhưng mà 1 nỗi đau như làm trỗi dậy nhiều nỗi đau để rồi ko được quên sứ mạng phải bảo vệ non sông, đánh đuổi bè cánh kia.
Hơn thế, có cả sự trằn trọc, lo lắng cho vận mệnh non sông với tấm lòng ái quốc, thương dân ngập tràn. Không phải trùng hợp Nguyễn Trãi dùng tới hơn 2 mươi câu văn để nói về chủ tướng Lê Lợi. 1 hình mẫu của bậc người hùng bước ra từ đời sống của quần chúng. Từ xuất thân tới cách xưng hô đều rất gần cận, Lê Lợi đau nỗi đau dân tộc như dân mình, phẫn nộ và nấu nung cố gắng phục thù giặc như dân mình, khát vọng vượt qua mọi gian truân, khó khăn để đánh giặc như dân mình. Từ thấu hiểu, thương mến tới hành động, vị lãnh tụ đấy đã biến yếu thành mạnh, lấy ít địch nhiều, thông minh ra những cách đánh xuất kì, phục kích dần dần tiến tới những chiến thắng vang dội. Nhưng đọc Bình Ngô đại cáo kiên cố người nào cũng biết, quân ta thắng đâu chỉ bởi có những thuận tiện trên, nhưng mà còn bởi quần chúng 4 cõi 1 nhà, tướng sĩ 1 lòng phụ tử và luôn nêu cao ý thức:
Đem đại nghĩa để thắng hung tànLấy chí nhân để thay hung bạo
Đại nghĩa, chí nhân – không phải là kim chỉ nam, là ánh sáng soi rọi cho dân tộc ta lập những chiến công oai hùng sau đó. Và muôn thuở sau tư tưởng này vẫn mãi mãi biến thành ngọn đuốc cho ý thức tranh đấu chính nghĩa của Đại Việt trước mọi đối phương.
Hay cả khí thế sôi sục, quyết liệt của những tháng ngày kháng chiến oai hùng. Có nhẽ chất hùng văn của bản đại cáo được trình bày rõ nhất ở đoạn tái tạo lại trang sử hào hùng của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống quân Minh. Liên tiếp những cuộc chiến, liên tục những đợt phản công của ta cũng là liên tục những lần thất bại của đối phương. Xuất phát từ xứ Nghệ, xứ Thanh rồi tới Đông Đô, Thăng Long, quang cảnh trận mạc đầy tàn khốc sấm vang chớp giật, trúc trẻ tro bay, máu chảy thành sông, thây chất đầy nội, sắc gió mây phải đổi, ánh nhật nguyệt phải mờ. Ta cứ thế nhưng mà thừa thắng xông lên bẻ gãy từng họng kìm, ngăn chặn mọi ngả đường tiếp viện. Địch hiện lên hoàn toàn đối lập với khi xưa. Trước đấy thằng há mồm, đứa nhe rang, máu mỡ bấy no nê chưa chán vậy nhưng mà giờ nghe hơi nhưng mà bạt vía, nín thở cầu tháo thân, bêu đầu, thiệt mạng, khoanh tay để đợi tiêu vong, trí cùng lực kiệt, thất thế, cụt đầu, chiến bại tử vong, cùng kế tự tử, lê gối dâng tờ tạ tội, trói tay để tự xin hàng… Nguyễn Trãi đã tái tạo lại nghe đâu ko bỏ sót, chân tướng đối phương hiện lên thật điếm nhục, thảm hại. Tuy nhiên điều tâm phục, khẩu phục trong thắng lợi của ta chính là ở trục đường hiếu sinh mở ra cho giặc. 1 lần nữa tư tưởng nhơn nghĩa sáng ngời lại phát huy. Biết ngừng đúng khi, ko dồn đối phương tới bước đường cùng, đấy là đại nghĩa, chí nhân. Chiến thắng đấy mới biến thành bất diệt, huyền thoại trong lịch sử giang sơn. Âm vang của 1 thuở oai hùng cũng thành ra nhưng mà văng vẳng tới nghìn 5.
Cuối cùng xúc cảm vút lên thành lời ca đầy long trọng, hào sảng, hạnh phúc, vui sướng vì non sông hoàn toàn độc lập, tự do. Giấc mơ về hòa bình nay đã biến thành hiện thực. Hẳn là người viết phải xúc động biết chừng nào!
Xã tắc từ nay bền vững,Giang sơn từ đây đổi mới.Kiền khôn bĩ rồi lại thái,Nhật nguyệt hối rồi lại minh,Muôn thuở nền thái hoà kiên cố,Ngàn thu vết điếm nhục sạch làu.
Quy luật của tồn vong, suy thịnh là như thế, mà vẫn phải xuất hành từ sự đồng sức, đồng lòng của quần chúng tướng sĩ, từ tài năng trác tuyệt của những bậc người hùng, từ nền móng trọng nhơn nghĩa, chuộng hòa bình. Điểm tựa đấy có từ hàng trăm 5 trước và vẫn phát triển thành kiên cố cho hàng trăm 5 về sau nhưng mà bài cáo như 1 lời nhắc nhở.
Đúng là Bình Ngô đại cáo, khúc khải hoàn ca, người hùng ca sáng chói cả 1 thời đã tụ hội biết bao lăm xúc cảm vậy như thể tiếng chuông ngân vang, đồng vọng từ dĩ vãng dội về, hướng chúng ta ở thời đại nào cũng thấy kiêu hãnh, tự hào. Nguyễn Trãi đã biến 1 văn kiện lịch sử mang tính khô khan, cứng nhắc, đầy chất sắc lệnh, biến thành 1 áng hùng văn đam mê, trắng trong và có trị giá tới nghìn đời.
Nhhài lòng nghĩa “thiên cổ hùng văn” của tác phẩm còn trình bày ở nghệ thuật viết văn chính luận tài tình, kiệt xuất của Nguyễn Trãi. Điều đáng nhớ của Đại cáo bình Ngô là đã đưa nghệ thuật viết văn chính luận trung đại đạt tới 1 trình độ mẫu mực, bậc thầy. Bản đại cáo hướng đến nhân vật là quần chúng bách tính Đại Việt để tuyên bố về nền độc lập sau thắng lợi giặc Minh. Tuy nhiên, chiến tranh ko còn mà tính bút chiến của nó vẫn minh bạch. Nhà văn vẫn hướng 1 mực đến đối phương, đến thần thế cực cường nhưng mà bao đời nay luôn dòm ngó. Nền độc lập là quyền bất khả xâm phạm, ko chỉ quân Lam Sơn đã bảo vệ thành công nhưng mà từ đời trước tới cả đời sau vẫn vậy. Nên bài cáo như 1 lần nữa đấu tranh trực diện với đối phương trên trận mạc ngoại giao. Chúng ta có đầy đủ các nhân tố tương thích để xác lập chủ quyền, đã bền chí đứng lên đấu tranh để bảo vệ. Chiến thắng của ta là có thật, thất bại của đối phương ko còn gì tranh luận. Bản đại cáo vang lên như 1 lời phán xử rốt cục tại tòa án nhơn nghĩa. Lời phán xử đấy sắt đá, hùng hồn khắc sâu vào tâm tưởng người dân đất Việt mãi nghìn 5.
(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
Kế bên đấy, bản đại cáo có 1 kết cấu hết sức chặt chẽ. Xuất phát từ cơ sở lí luận nêu chân lý chính nghĩa muôn thuở tới lột trần tội ác trời ko dung đất ko tha của đối phương để nói lên thực tế cần phải tranh đấu để bảo vệ chân lý đấy. Nguyễn Trãi đã đặt nền tảng kiên cố rồi dần dần xây những bức tường thành vững trãi về giai đoạn bảo vệ độc lập của quần chúng ta. Lối văn biền ngẫu được Nguyễn Trãi sử dụng rất tài tình. Sự đối xứng trong từng câu văn liên kết với văn pháp tương phản, ước lệ đậm chất sử thi đã dựng nên 1 bức tranh nguy nga, oai hùng 1 thuở. Lập luận trong bài cáo đầy sắc bén lúc lấy tư tưởng nhơn nghĩa làm gốc. Mọi nội dung khai triển đều dựa trên tư tưởng này. Vì thế mới lột trần được gương mặt giảo quyệt, hiểm độc của đối phương, mới thấy cuộc kháng chiến đầy khó khăn nhưng mà hào hùng của dân tộc là chính nghĩa. Cứ từ nhơn nghĩa thì việc non sông được hòa bình là điều thế tất nhưng mà thôi. Ngôn ngữ của bài cáo cũng là 1 trong những nhân tố làm nên trị giá, vì giàu chất tạo hình, hình thành nhiều chủng loại sắc thái giọng điệu mang đến nhiều xúc cảm. Tuy nhiên 1 trong những nhân tố nữa để bản đại cáo mãi trường tồn là phần văn bản dịch rất thành công, đã chuyển tải 1 cách vẹn nguyên xúc cảm từ văn bản gốc để các lứa tuổi sau cảm thu được dễ dãi.
Xin được mượn lời của thi sĩ Xuân Diệu để thay cho lời kết: “Trước Lê Lợi, đã từng có thắng lợi oanh liệt đuổi sạch quân Nguyên xâm lăng ở thời nhà Trần, sau thời Lê Lợi, sẽ có thắng lợi thần tốc của vua Quang Trung đánh đuổi 20 vạn quân Thanh xâm lăng, mà trong văn chương sử chỉ có 1 áng văn Bình Ngô đại cáo, bởi các lẽ: ko có 3 Nguyễn Trãi để viết 3 áng văn khải hoàn nhưng mà lịch sử yêu cầu ở 3 thời khắc, nhưng mà chỉ có 1 Nguyễn Trãi chi tiết, hiệu Ức Trai, ở đầu triều Lê cộng với tài dùng binh kinh bang tế thế, đã có cái nhân tài viết văn”.
Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn – Mẫu 5
Nếu thế kỉ XI lũ giặc Tống hồn xiêu phách lạc lúc nghe âm hưởng của bài thơ thần Nam quốc giang san vang lên bên bến sông Như Nguyệt; hay tới thế kỉ XX thực dân Pháp cũng chẳng còn cái cớ nào cho là “khai hóa, nước mẹ” An Nam sau lúc nghe những lời dõng dạc của Hồ Chí Minh trong bản Tuyên ngôn Độc lập, thì ở thế kỉ XV, sao chúng ta quên được áng “thiên cổ hùng văn” Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi. Ra đời sau thắng lợi giặc Minh của quân khởi nghĩa Lam Sơn, bài cáo đã vút cao ý thức độc lập dân tộc, ý thức yêu nước mãi còn ghi nói đến muôn thuở. Cho mãi tới hiện nay, Bình Ngô đại cáo vẫn là 1 bản tuyên ngôn độc lập của dân tộc mình.
1 tác phẩm được coi là bản tuyên ngôn độc lập thì trước tiên tác phẩm đấy phải viết trong hoặc sau 1 trận đánh. Nội dung của bản tuyên ngôn bao giờ cũng có 3 nội dung: khẳng định độc lập, chủ quyền dân tộc; tuyên bố chiến thắng; tuyên bố hòa bình. Đối chiếu với những tiêu chuẩn đấy, Bình Ngô đại cáo phục vụ đầy đủ. Sau thắng lợi giặc Minh, vào mùa xuân 5 1428, thừa lệnh Lê Lợi, Nguyễn Trãi viết bài cáo để công bố nền độc lập dân tộc, thắng lợi của khởi nghĩa Lam Sơn và tuyên bố nền hòa bình sau 2 mươi 5 ròng rã ách đô hộ và chiến tranh. Thành ra khúc tráng ca bất tử đấy lại biến thành 1 khúc khải hoàn về 1 kỉ nguyên mới của dân tộc, kỉ nguyên hoàn toàn độc lập, tự do.
Bằng lối văn biền ngẫu ăn nhịp, giọng điệu đầy hào hùng, khí thế, Bình Ngô đại cáo đã bắt đầu với những lời khẳng định “Đại Việt là non sông của chúng ta”:
Như nước Đại Việt ta từ trước…Song tuấn kiệt chẳng lẽ cũng có.
Với thủ pháp liệt kê qua hàng loạt các nhân tố như: nền văn hiến, sông núi lãnh thổ, phong tục, lịch sử và tuấn kiệt đã xác lập 1 cách toàn vẹn về nền độc lập của giang sơn. Còn nhớ trong Nam quốc giang san, Lý Thường Kiệt mới chỉ khẳng định bằng 1 bình diện đấy là bờ cõi, mà lại ở sách trời. Tới Đại cáo bình Ngô, Nguyễn Trãi đã nâng tầm chân lý độc lập lên nhiều bình diện rất chi tiết chứ ko mơ hồ. Tuy nhiên sức thuyết phục trong cách khẳng định độc lập chủ quyền này ở chỗ, nhà văn chính luận kiệt xuất đấy đem đặt trong thế so sánh giữa 2 tổ quốc Đại Việt với Đại Hán. Không xét tới các nhân tố béo hay bé, mạnh hay yếu, nhưng mà xét theo việc có hay ko, thì cả 5 nhân tố nhà văn chỉ ra 2 non sông, 2 dân tộc đều tương thích. Cách khẳng định chân lý độc lập thành ra nhưng mà có trị giá cao hơn, vừa kiên cố vừa nâng tầm vị thế của dân tộc ta ngang hàng với dân tộc, tổ quốc Đại Hán. Hơn nữa, các từ ngữ từ trước, đã lâu, đã chia, cũng khác,bao đời,… liên tục nhau càng nhấn mạnh đến việc khẳng định nền độc lập, chủ quyền đấy đã có từ rất lâu, cũng lâu như thể sự còn đó của đế cường phương bắc vậy. Do vậy, bản đại cáo bắt đầu với lời khẳng định đầy sắt đá, kiên cố “chẳng thể chối cãi” nhưng mà lịch sử đã từng phê chuẩn, còn ghi.
Bình Ngô đại cáo đã ghi nhận 1 chân lý độc lập đầy ý thức nhơn nghĩa. Độc lập đấy có được chẳng phải do thiên định nhưng mà do nhân định. Chính quần chúng bao đời là người đã gây dựng nền độc lập. Bao xương máu đã đổ xuống, bao sự đồng cam cộng khổ, bao lăm mồ hôi, nước mắt của quần chúng cả ngàn 5. Thành ra đấy là điều “bất khả xâm phạm”. Suốt cả 6 trăm 5 lúc non sông độc lập tự chủ, lần trước tiên chân lý chủ quyền dân tộc được vang lên 1 cách dõng dạc, khí thế, kiêu hãnh tới vậy. Đấy chính là nền tảng vững trãi, là cơ sở pháp lý, lí luận xác đáng để Nguyễn Trãi tiếp diễn lên án những kẻ bạo ngược đã cố ý xâm phạm chủ quyền nước ta.
Bản “tuyên ngôn” Bình Ngô đã sắt đá kết án tội ác của giặc Minh đã gieo rắc tai vạ cho dân ta trải suốt 2 mươi 5 trời. Từ thủ đoạn hiểm độc tới những hành động man di, bạo tàn, trắng trợn nhưng mà Nguyễn Trãi đã viết trong căm hận, uất nghẹn:
Ác nghiệt thay trúc Nam Sơn ko ghi hết tội,Bẩn thỉu thay nước Đông Hải ko rửa sạch mùi.Đời nào trời đất dung thứ,Ai bản thần nhân chịu được.
Vậy nhưng mà nén đau thương thành hành động, cả dân tộc cùng đứng lên:
Nhân dân 4 cõi 1 nhà, dựng cần trúc ngọn cờ phơi phới;Tướng sĩ 1 lòng phụ tử, hòa nước sông chén rượu ngọt ngào.
Cả bản đại cáo là bài tráng ca, người hùng ca về những chiến công hiển hách, quang vinh nhưng mà dân tộc đã chung sức, chung lòng làm nên được. Đúng là chỉ có chân lý độc lập tự do mới mang đến khí thế, khát vọng cháy bỏng như thế. Nguyễn Trãi hẳn đã chờ, chờ suốt bao lăm 5 để tự mình viết lên những phút chốc lịch sử chẳng bao giờ quên đấy. Để hơn 1 lần ông khẳng định kiên cố trận đánh này, sự đồng khởi này là xuất hành từ chính nghĩa. Dùng sức lực của chính nghĩa để đập tan bạo lực phi chính nghĩa. Chiến thắng giặc Minh 5 xưa 1 lần nữa ghi thêm vào lịch sử điếu phạt đối với những kẻ bạo ngược, vi phạm chủ quyền, tham công nên thất bại, thích béo phải bại vong.
Cũng bởi thế sau bao khó khăn nhưng mà quang vinh, dân tộc đã đã đón được “trái ngọt”:
Xã tắc từ đây bền vững,Giang sơn từ đây đổi mới.Kiền khôn bĩ rồi lại thái,Nhật nguyệt hối rồi lại minh.Muôn thuở nền thái hoà kiên cố,Ngàn thu vết điếm nhục sạch lầu.
Giọng thơ có phần thoải mái mà vẫn vút cao, vang lừng. Bền vững, đổi mới, kiên cố… là những lời tuyên bố đầy hào sảng trong hoan hỉ, phấn kích. Quy luật của cuộc đời là vậy bĩ rồi lại thái, hối rồi lại minh, mà kiên cố trải qua được quy luật đấy là sự quyết tâm của cả dân tộc bao đời để giữ vững nền độc lập. Các hình ảnh xã tắc, sơn hà, kiền khôn, nhật nguyệt cứ tăng dần về độ béo có sức mạnh vũ trụ, nghe đâu mới đủ đo được cảnh thái hoà. Chân lý độc lập cứ thế nhưng mà vang xa, vang rộng mãi. Nhưng Nguyễn Trãi vẫn ko quên ơn nhờ có sự tương trợ, phù hộ của trời đất tiên tổ linh thiêng ngầm giúp sức mới có kết quả chiến thắng phệ béo tương tự. Lời tuyên bố còn chứa đựng cả đạo lý uống nước nhớ nguồn. Bởi thế mới nói, tác giả của bài cáo ko chỉ tài năng trác tuyệt nhưng mà đức độ cũng vô hạn. Giá trị độc lập, chủ quyền của bản đại cáo được thiết lập bởi những tư tưởng nhân bản, truyền thống đạo lý cỗi rễ tương tự.
Trước tác của Bình Ngô đại cáo vốn là 1 văn kiện lịch sử và rồi tác phẩm còn được coi đấy là 1 áng “thiên cổ hùng văn”, áng văn chính luận bất hủ. Nhưng dù ở trị giá nào cũng chẳng thể phủ nhận những đóng góp béo lao của nó vào hệ tư tưởng độc lập dân tộc mang tầm vóc quốc tế. Tầm vóc béo lao đấy của nó 1 lần nữa khẳng định đây là 1 bản tuyên ngôn độc lập đầy kiêu hãnh của dân tộc Việt Nam, trình bày lòng yêu nước thâm thúy muôn dân và khát vọng hòa bình của toàn loài người.
Bình Ngô đại cáo là áng thiên cổ hùng văn – Mẫu 6
Trong văn trung đại Việt Nam, Nguyễn Trãi là nhà văn chính luận lỗi lạc hơn cả. Ông để lại khối lượng văn chính luận khá khổng lồ, trong đấy Bình Ngô đại​ cáo được coi là áng “thiên cổ hùng văn” hàng đầu trong văn chương chữ Hán cổ đại nước ta.
Có thể hiểu “thiên cổ hùng văn” là áng văn hào hùng muôn thuở. Trước Nguyễn Trãi, thời Lí Trần đã có những áng văn chính luận lừng danh như Chiếu dời đô (Lí Công Uẩn), Hịch tướng sĩ (Trần Quốc Tuấn). Nhưng chỉ tới Bình Ngô đại cáo, thuộc tính hùng ca mới được trình bày 1 cách toàn diện từ nội dung tư tưởng tới các bề ngoài nghệ thuật. Âm hưởng hùng tráng của sáng tác được mở màn từ chính đầu đề Bình Ngô đại​ cáo. Đại cáo chẳng phải là bài cáo thông thường nhưng mà là bài cáo mang thuộc tính tổ quốc trọng đại. Bình Ngô đại cáo là áng văn yêu nước béo của thời đại, là bản tuyên ngôn về chủ quyền độc lập dân tộc, bản cáo trạng tội ác đối phương, bản hùng ca về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
Thuộc tính hùng tráng còn được trình bày trong qui mô, bố cục của bài cáo. Đơn giản nhận thấy Bình Ngô đại​ cáo là áng văn đài, nội dung béo, được chia làm 4 đoạn được đánh số như trong văn bản, mỗi đoạn đều có trọng điểm. Đoạn thứ nhất khẳng định tư tưởng nhơn nghĩa và chân lí độc lập của dân tộc; đoạn thứ 2 cáo giác, lên án tội ác của giặc Minh; đoạn thứ 3 kể lại diễn biến trận đánh từ mở màn tới chiến thắng hoàn toàn, nêu cao sức mạnh của tư tưởng nhơn nghĩa và sức mạnh của lòng yêu nước; đoạn thứ tư tuyên bố kháng thắng lợi lợi, rút ra bài học lịch sử.
Bình Ngô đại​ cáo xứng đáng là áng “thiên cổ hùng văn” còn bởi nó chứa đựng 1 tư tưởng béo lao của Nguyễn Trãi. Xuyên suốt chiều dài tác phẩm là tư tưởng nhơn nghĩa. Với Nguyễn Trãi, nhơn nghĩa trước tiên là yên dân, giúp dân trừ bạo, nhân tức là chống xâm lăng. Đạo quân vì dân đấu tranh chống giặc ngoại xâm cũng chính là đạo bộ đội nghĩa:
Việc nhơn nghĩa cốt ở yên dânQuân điếu phạt trước lo trừ bạo…
Trên lập trường nhơn nghĩa, Nguyễn Trãi đã phơi bày tội ác của các thần thế phản động và bè cánh xâm lăng:
Quân cuồng Minh thừa cơ gây hoạ,Bọn gian tà bán nước cầu vinh.Nướng thứ dân trên ngọn lửa ,Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ.
Chắc hẳn lúc viết những dòng văn này, Nguyễn Trãi phải đớn đau và phẫn nộ lắm! Tấm lòng nhơn nghĩa của ông chẳng thể dung tha cho tội ác tày đình chẳng thể hờ hững trước hoàn cảnh muôn dân, bị đày đọa kinh khủng như thế. Và càng xót thương muôn dân bao lăm, con người đấy lại càng mài sắc ý chỉ tranh đấu xoá sổ quân xâm lăng bấy nhiêu. Khi này, nhơn nghĩa biến thành kim chỉ nam cho mọi hành động của đội quân điếu phạt:
Đem đại nghĩa để thắng ,Lấy chí nhân để thay hung bạo.
Chiến đấu vì đại nghĩa nên đạo quân Lam Sơn luôn là đạo quân bách chiến bách thắng. Sức mạnh của nghĩa binh Lam Sơn là sức mạnh của tư tưởng nhơn nghĩa thống nhất với sức mạnh của lòng yêu nước. Thế do đó, 2 lần cất quân xâm lăng nước ta cũng là 2 lần giặc Minh nhận những đòn thua thảm bại:
Cứu binh 2 đạo tan nát quay gót chẳng kịp;Quán giặc các thành khốn đốn, cởi giáp ra hàng.Tướng giặc bị tù tội như hổ đói vẫy đuôi xin cứu mạng;
Trước sự cầu xin tha tội của quân giặc, quân ta cũng ko truy sát tới cùng nhưng mà thể lỏng trời (…) mở đường hiếu sinh. Thực chất, hành động nhơn nghĩa đấy còn có khởi thủy từ nghĩ suy để dân được ngơi nghỉ dưỡng sức: Ta lấy toàn quân là hơn, để quần chúng nghỉ sức. Như vậy, quần chúng là động lực, là sức mạnh, là đích tới của mộc chiến và nhơn nghĩa chính là tư tưởng bao trùm lên toàn thể động lực, sức mạnh, mục tiêu đấy. Có thể nói cả bài cáo là khúc ca hùng tráng về tư tưởng nhơn nghĩa.
Trong bài cáo, Nguyễn Trãi đã dựng lên bức tranh toàn cảnh cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Từ hình tượng tới tiếng nói, từ màu sắc tới âm thanh, nhịp độ, tất cả đều mang đặc điểm văn pháp người hùng ca.
Chiến thắng của ta, sức mạnh của ta, sự thất bại thảm hại của quân giặc và quang cảnh trận mạc, tất cả đều được bộc lộ bằng những hình tượng phong phú, nhiều chủng loại, đo bằng sự béo rộng, kì vĩ của tự nhiên:
(adsbygoogle=window.adsbygoogle||[]).push({})
– Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật,Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay.- Gươm mài đá, đá núi cũng mòn,Voi uống nước, nước sông phải cạn.- Ninh Kiều máu chảy thành sông, tanh trôi vạn dặm;Tốt Động thây chất đầy nội, nhơ để nghìn 5.- Ghê gớm thay sắc phong văn phải đổi,Thu ám thay ánh nhật nguyệt phải mờ.
Về mặt tiếng nói, trong nguyên văn cũng như bản dịch, các động từ mạnh kết hợp với nhau thành những rung rinh dập dồn, dữ dội. Các tính từ chỉ chừng độ ở điểm tối đa tạo thành 2 mảng trắng, đen đối lập, trình bày lúc thể thắng lợi của ta và sư thất bại của địch. Câu văn lúc dài, lúc ngắn, biến hoá linh động trên nên giai điệu dập dồn, sảng khoái. Âm thanh giòn giã hào hùng như sóng trào,bão cuốn. Đấy là nhịp độ của triều dâng, sóng dậy hết lớp này tới lớp khác:
Ngày mười 8…Ngày 2 mươi…Ngày hăm lăm…Ngày hăm 8…
Đấy là nhịp của gió lay, bão giật, trận này nối liền trận khác:
Gươm mài đá, / đá núi cũng mòn,Voi uống nước, / nước sông phải cạn.Đánh 1 trận, / sạch ko kình ngạc,Đánh 2 trận, / tan tác chim muông…
Chính văn pháp nghệ thuật đậm chất người hùng ca này liên kết với tư tưởng béo lao, lớn lao đã đem đến tính hùng tráng cho Bình Ngô đại​ cáo, đưa bài cáo lên địa điểm “thiên cổ hùng văn”.
Sau Bình Ngô đại cáo, văn chương trung đại còn hiện ra nhiều áng văn nghị luận khác mà có nhẽ ko sáng tác nào vượt lên được nó ở thuộc tính hùng tráng đấy. Đọc áng “thiên cổ hùng văn” này, chúng ta mới phần nào cảm thu được sức mạnh hơn mười vạn quân từ mỗi trang nghị luận của nhà tư tưởng, nhà văn kiệt xuất Nguyễn Trãi.

[rule_2_plain]

#Văn #mẫu #lớp #Chứng #minh #Bình #Ngô #đại #cáo #là #áng #thiên #cổ #hùng #văn #Dàn #bài #văn #mẫu #lớp